හයිකු උණ (Haiku mania)

පහුගිය කාලෙ බස්සිට හැදුනා උණක්. මේ කියන්නෙ අර උපන්දා ඉඳන් තියෙන මොළේ උණ ගැන හෙම නෙමෙයි. ඒ තරම් දරුණු නැති, හයිකු උණක්.

ඉතින් බස්සි කලේ හයිකු කාව්‍ය කලාව ගැන විස්තර හොයා බලපු එකයි. එතනදි බස්සිට තේරුනා අපි බොහොම දෙනෙක් 'මිනි-කවි' සහ 'හයිකු' කියන දෙක පටලවාගෙන ඉන්න බව. හයිකු වෙනුවෙන්ම ලියැවුනු බොහෝ ලිපි වලත්, සිංහලෙන් ලියැවුනු හයිකු කාව්‍යවලත් මේ පටලැවිල්ල දුටු නිසාම මම හිතුවා හයිකු ගැන පොඩි සටහනක් තියන්න.

හයිකු කවි ඉපදෙන්නේ ජපානයේදි. ඉසා කොබයාෂි, බෂෝ, බුසොන්, ෂිකි ප්‍රසිද්ධ ජපන් හයිකු කවීන් කිහිපදෙනෙක්. 

හයිකු රීති

හයිකු ලිවීමේ මූලික රීති කිහිපයක් තියෙනවා.

1. හයිකුවකට ඇතුලත් විය යුත්තේ අක්ෂර දහහතක් පමණයි.

2. මේ අක්ෂර 5/7/5 වශයෙන් තුන් පෙලකින් සමන්විතයි.

3. බොහෝ ජපන් හයිකු ගොඩනැගෙන්නේ එකිනෙක හා බැඳුනු වස්තූන් දෙකක් ම්ල් කරගෙන.

4. ජපන් හයිකුවක තවත් ලක්ෂනයක් තමයි කවියට අදාල සෘතුව නිරූපණය වීම.

5/7/5 රීතියට යන්නේ අක්ෂරද? මාත්‍රා ද? 

අපි සිංහලෙන් හයිකු ලියනකොට මත් බෙදීම ගැන ගැටළුවක් ඇතිවෙනවා. හයිකු ඉපදුනේ ජපානයේ. ජපන්, ඉංග්‍රීසි වගේ භාෂාවන්වල ස්වර බෙදීම් නැහැ. බැඳි අක්ෂර (පණකුරු + ගතකුරූ තියෙන්නේ අපේ වගේ බොහොම සුළු හෝඩි ප්‍රමාණයක විතරයි. මත් බෙදීම් අපිට එන්නෙ සිදතයි එළු සඳැස් ලකුණයි හරහා.

උදාහරණයකට ඉංග්‍රීසි හෝඩිය ගත්තොත් ඒකෙදි ස්වර වෙන්නේ A, E, I, O, U විතරයි. මේ නිසා මත් වලින් හයිකු ලියන්න බැහැ. මොකද ඒක ලංකාවේ හෝ ඉන්දියාවේ කාව්‍ය ක්‍රමයක් නොවන නිසා.

මේ නිසා හයිකු ලිවීමේදී ගුරු, ලඝු, ප්ලුත මාත්‍රා වෙනසක් නැතුව තනි අක්ෂරයක් ගනන් ගැනීම කල යුතු වෙනවා.

මේ තියෙන්නේ බස්සි ලියූ හයිකු කිහිපයක්.

________________

හදවතට

කටු අනින හැටි

සඳ එළිය

________________

තියුණු කටු

රෝස පෙතිවලට

නොරිද්දන

________________

පනින්නෝම

පරිණාම සටන

දිනන්නෝය

________________

වැහි පිණිති

තුංග තුරු හිස්

සසලවත්

________________

ඇස් දෙකට

දෙහි ඉසිනු හැකි

සිනහවක්

________________

අහා බස්සි හයිකු ගැනත් හයිකුවක් ලීවා නෙව. මේ තියෙන්නේ ඒක;

කවි අවිය

මත් දහහතක

සැඟව ගති