ආත්මීය ආදරයේ රසායන විද්‍යාව (Chemistry Behind Love)

“ඈ ළඟ හිඳින වේලෙ

හෘදෙ සාදයක් සේ

මා ලෝකෙ පාරාදීසෙ

මැවේවි හයිලෙවල් පාරෙ”

මේ අකරතැබ්බෙ හයිලෙවල් පාරෙදි විතරක් නෙමෙයි ලෝකෙ ඕනෙම තැනකදි අත්විදින්න පුලුවන්. හෘදෙ සාදයක් උනාට පස්සෙ තමනුත් නොදැනිම කියවෙන්නෙ මෙන්න මේ වගේ ගී පද;

“ඔබෙ නීල නෙත් නිම්නයේ

මගෙ ආදරේ සඳ නැගේ

හසරැල් සැලේ

සංසාරගත ප්‍රේමයේ”

ඔන්න ඔය “සංසාරගත" මෙවුවා එකටම තමයි "ආත්මීය ලෙංගතුකම" කියල කියන්නෙ. ඉතිං බස්සි පොඩ්ඩක් හොයල බැලුව ඔය කියන ආත්මීය ඇන්නෑවක් හැබෑවටම ආදරේ, නැත්නම් ආකර්ෂණය ඇතුලෙ තියෙනවද කියලා. සේරටම කලියෙන් පොඩ්ඩක් හොයල බලමු ඔය කේස් එක හින්දා ජැක්ට, රෝස්ට, රෝමියෝට, ජුලියට්ට, සාලියට, අශෝකමාලට ඇතිවෙච්ච රෝග ලක්ෂණ මොනවද කියල.

එහෙනම් අහගන්න තොරණෙ විස්තරේ.

ඩුං ටුරු ටුං! ඩුටුං! ඩුටුං!!

1.

එයා දැකපු වෙලේ ඉඳන්

හදවත මගෙ පත්තු වෙන්නෙ

හදවත පිච්චෙන රස්නෙට

දාඩිය බින්දුත් නැගෙන්නෙ

කන්පෙති දෙක කම්මුල් දෙක රත් පැහැ වෙනවා

උගුර වේළිලා අතපය හීතල වෙනවා

මෙහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

ලෙට් මී සී වයි?

අධිවෘක්කයෙ මජ්ජාවෙන් 

ඇඩ්‍රිනලින් ගලයි පුතේ

ඊට දෙවෙනි නොවෙන ලෙසට

කෝටිසෝල් එකතු වෙතේ

අනේ ඉතින් ආතතියත් ඉහලට යනවා

අහනවාද? දුවනවාද? කියල හිතෙනවා

2.

නින්ද යන්නෙ නෑ අයියෝ

එයා ගැනම සිහිවෙන්නේ

දකින දකින හැම තැනකම

ඒ රුවමයි දිස් වෙන්නේ

රෑ මැදියම් ජාමෙත් ඒ කටහඬ ඇහුනා

හිත ගැස්සුන පාර ඇඳෙන් බිමටත් වැටුනා

මෙහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

ලෙට් මී සී වයි?

ට්‍රිප්ටොපෑන් එකතුවෙලා
සෙරොටිනීන් හැදෙනවාලු

ආදරයේ බර හින්දා

දැන් ඒකට ඉඩක් නෑලු

අනේ අපේ සෙරොටිනීන් අඩුවී යනවා

ආතතියෙන් නින්ද නැතුව දවස් ගෙවෙනවා

3.

ඉර හඳ තරු කඩන් එන්න

පුදුම ගටක් හිතට එනව

හුස්ම වදින හැම මොහොතෙම

හදවතටම තටු ලැබෙනව

හාදුවකට ඉඩක් දෙද්දි දෑස කෙවෙනවා

කුඩු ගහලා වගේ ඔහේ ඇස් පියවෙනවා

මෙහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

ලෙට් මී සී වයි?

ආල හැඟුම් මෝරනකොට

ඩොෆමයින් ය වැඩිවෙන්නේ

දන්නවාද කුඩු ගැහුවත්

මේ සන්තෑසිය වෙන්නේ

කණීනිකාවත් පළලෙන් වැඩිවෙනවාලූ

ඒ නිසාම නොදැනිම ඇස් පියවෙනවාලූ

ඊට හපන් සතුට හොයහොයා යනවාලූ

හිතට තටු ලැබී හැමතැන ඉගිලෙනවාලූ

මොකට මත් පෙති බොන්නේ

හාදුවක් අරගන්නේ

අනේ…. ඔන්න ඔය විදියට දවසින් දවස ආදරේ ගලාගෙන ගලාගෙන යනව. දැක්ක ගමන් අතපය වෙවුලන, කන්පෙති රතුවෙන, හදගැස්ම වැඩිවෙන රෝග ලක්සන සතියෙන් සතිය බිංදුවෙන් බිංදුව අඩුවේගෙන යනව. 

ඇයි එහෙම වෙන්නෙ? 

හෝර්මෝන වලටයි, ස්නායු ආවේග සම්ප්‍රේෂක වලටයි වුනත් කොරන්න ඇහැක් ප්‍රමාණයක් තියෙනවනෙ ආයුබොවන්ඩ. අනික ඔය විදියට දකින ගානෙ දෙමෝලෙ පිටි කොටන්නැහෙ හදවත ගැහෙන්න ගත්තොත් වැඩිකල් නොයාම පරලෝකප්ප්‍රාප්ත වෙන්න වෙයි හාර්ට් ඇටෑක් එකක් හැදිල.

ඉතින්, පස්සෙන් පහු මේ රෝග ලක්සන වෙනස් වෙනව මේන් මේ විදියට. 

තුරුල් වෙලා එළිවෙනකම්

දොයියගන්නමයි හිතෙන්නෙ

නාකි හුරතලේ කිවුවට

හුරතල් වැඩමයි කරන්නෙ

ඩම්ප්ලින්, පම්ප්කින් මගෙ හා පැටිය කියනවා

අඩුම තරමෙ පැටියො, ස්වීට් බේබි කියනවා

අලි සුරතල් වගේ පෙනුනට, මොකද්ද පින්වතුනි මේ වෙන විනම්බෑසිය? ඔය ලව් එකේ පළවෙනි අදියර පහු කරල ඉන්න පින්වත්තු, අහා වැරදුනා පෙම්වත්තු ඉන් පස්සෙ බැඳල හරි ලිවින් ටුගෙදර් වෙලා හරි ඔය දෙකෙන් එකක්වත් නැතුව හරි යනව ඇපල් කන්න. ඕ යේස් අර ඒව ආදම්ට බලෙන් කවපු ජාතිය තමයි.

ඔය ඇපල් කාල අහවර වෙලා සුරතාන්තයට පත්වෙද්දි, අන්තරාසර්ග ග්‍රන්ථිවලින් ස්‍රාවය වෙනව පින්වතුනි බොහොම බරපතල හෝර්මෝනයක්. ඒ තමයි ඔක්සිටොසින්.

සාමාන්‍යයෙන් දරුවෙක් ලැබුනම අම්ම කෙනෙක්ට කිරි එරෙන්න බලපාන්නෙත් මේ හෝර්මෝනයමයි. ඒ විතරක්යැ, මේ හෝර්මෝනය නිසා ඇතිවෙනව හුරතල් කිරීමේ සහ තුරුළු කර ගැනීමේ කැමැත්තක්.

අහන්නත් දෙයක්යැ එතනින් පස්සෙ නිකම්ම නිකම් ඩම්ප්ලින්ග්ව මගෙ සූකිරි බබා, හා පැටිය කියල හුරතල් කරනවලු. තුරුල් කොරන් තමයිලු දොයියන්නෙ අම්ම බබාව තුරුල් කරගන්නව වගේම. අන්න ඒ නිසාම මේ හෝර්මෝනයට Cuddle hormone කියලත් කියනව.

ආත්මීය ආදරේක

රෝග ලකුණු ඔහොම වෙතේ

මේ ඇණේට වගකියන්නෙ

හෝර්මෝනම තමයි පුතේ

බස්සිගෙ ටොම් පච කියලා එපා රවන්න

මෙහෙම ඒව වෙලා නැද්ද හිතා බලන්න

අනේ ඉතින්, තොරණෙ විස්තරේ අහවර කරන්න කලියෙන් තවත් පොඩි කාරණාවක් කියන්න තරහ අවසර. ඔය උඩින් කියාපු හෝර්මෝන වැඩිපුරම කරන්නෙ දැක්ක ගමන් හිත වට්ටල ප්‍රජනන ක්‍රියාවලියට සප් එකක් දෙන එක. හැබැයි දීර්ඝ කාලීන ආදරේකට හේතු වෙන රහස තියෙන්නෙ අපේ ජානවල.

සහකරුවාගෙ MHC (Major histocompatibility complex) ජාන කළඹ තමන්ගෙ MHC ජාන කළඹට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස් වෙන තරමට, ඒ සබඳතාව ශක්තිමත් ලු. වෙනත් විදියකින් කියනවනම්, MHC ජාන කළඹේ සමානකම, දීර්ඝකාලීන ආදර සම්බන්ධයක් පවත්වාගෙන යාමේ හැකියාවට ප්‍රතිලෝමව සමානුපාතිකයි.

ඔන්න එහෙනම්, ආත්මීය ආදරයක් වෙනුවෙන් සීනිගම ගිහින් බාරයක් ගැටගහල අනේ ආත්මයක් ආත්මයක් ගානෙ මගේ MHC ජාන සැකැස්ම මුගේ MHC ජාන සැකැස්මට සහමුලින්ම වෙනස් වේවා කියල ප්‍රාර්ථනා කලානම් වැඩේ ගොඩ!!!

හිනාවෙවී ඉගෙනගන්න, බස්සිගේ Fun with Science ලිපි මාලාව.

• ගෑණු ඉව
• සැලෙන ලෙලෙන උකුළු තලේ - Science behind big butts
• පෘතුවිය හැදුනේ කොහොමද?
• කොයි ලෙසටද ජීවය බිහි වූයේ.....
• කටකාර කෙල්ලෝ සහ ගණන්කාර කොල්ලෝ...