බයිට්

බයිට් වීම සහ බයිට් කිරීම ගැන පහුගිය දිනවලදී මහා විසාල කළබගෑනියක් අහන්නට, දකින්නට ලැබුනේය. බස්සිට මතක හැටියට නම් බයිට් කිරීම කියන ක්‍රියාපදය සිංහල වදන් පොතට එක්කාසු වූයේ දැනට අවුරුදු දහයකට පහළොවකට කලින්ය.

අපේ තාත්තා නම් බයිට් එක කියන්නේ යාලුවොත් එක්ක සෙට් වී මදුවිතක් තොලගාන විට ගන්නා කටගැස්මට ය. තාත්තා බයිට් ඉල්ලනකොට අම්මාගේ මූණ නම් බලන්ට ලස්සනය. බයිට් වලින් බස්සි කැමතිම එළවලු බයිට් එක සහ සුදුලූණු බයිට් එකටය. මඤ්ඤොක්කා පෙති හීනිවට කපා, ලුණු වතුරේ දමා, ගැඹුරු තෙලේ බැද ගෙන, ඒකට ලුණු කුඩු සහ ගම්මිරිස් කුඩු ඉහගත්තාමත් මරු බයිට් එකක් ලැබෙන්නේය. බස්සිට වගේම බස්සාටත් බයිට් ලොරියකට වුනත් වගකියන්නට පුලුවන්ය.

 

ඉස්කෝලෙ කාලේ ජොලියට යාලුවන්ට ඉඳහිටලා අහිංසක බයිටක් දුන්නා මතකය. උන්ව බයිට් කරන්නට ගොස් අපි ඇදගෙන නා ගත් අවස්ථාද නැතුවාම නොවේය.

ඒ ලෙවල් පන්තියේදි දවසක් බස්සිගේ ගජයෙක් වූ "බැටිස්ටාර්" (ඒ උගේ නික් නේම් එකය.) ඇබ්සන්ට් වුනේය. බස්සිලාගේ ක්ලික් එකේ උන් ඌට ගොන් බයිටක් දෙන්නට ප්ලෑන් කලේය. ප්ලෑනේ හැටියට ක්ලික් එකේ අනිත් උන් අට දෙනාම බැටිස්ටාර්ට විනාඩි දහයෙන් දහයට කෝල් කල යුතුය. කෝල් කර උදේ රැස්වීම වෙලාවේ ප්‍රින්සිපල් මයික් එකෙන් ගමටම ඇහෙන්න කෑ ගසා ඒකාව සෙවූ බවට පචයක් කෙලිය යුතුය.

වැඩි හොඳට කට්ටිය පැලෑන කොළයකද සටහන් කලේ මේ විදියටය.

6.30 - මලියා
6.40 - කිරිහාමි
6.50 - දුකා
7.00 - රේ මිස්ටීරියෝ
7.10 - නෝ ලිමිට්
7.20 - ලිමිට්
7.30 - රඟ සොබා
7.40 - ඩිලූ


අනේ ඉතින් පෙරුම් පුරා ගෙදර ගිහින් 6.30ට මලියා බැටිස්ටාර්ට කෝල් කොරන්නට හදන විට උගේ ලයින් එක එන්ගේජ් ය. මලියා ටිකක් සිහිකල්පනාව ඇති එකා නිසා 6.35 වනතුරු ට්‍රයි කර වැඩේ අත් ඇරියේ 7.50 ට ලිස්ට් එකේ අන්තිමට වැඩේ දෙන්න හිතාගෙනය.

6.40ට කිරිහාමියා තමන්ගේ වාරය ලබාගත්තේය.

 

"හෙලෝ..."

"හෙලෝ බැටියා. මම කිරිහාමි කතා කරන්නෙ. ඇයි අද ආවෙ නැත්තෙ??"

"කම්මැලි හිතුනා මචං. මොකෝ මේ තකහනියෙම කෝල් කලේ? මං ඊයෙත් උඹලට කියලනෙ ආවෙ අද එන්නෙ නෑ කියල."

"මේ.... මේ.... නිකම් අනේ.... නෑ නෑ. ඔයාට අද සිස්ටර් එසෙම්බ්ලි එකේදි බැන්නා ටිකක්. බය වෙන්න එපා. හෙට උදෙන්ම ඔෆිස් එකට එන්න කියන්න කිවුවා."

"මට?? අනේ පලයන් යන්න."

"ඇයි අනේ ඔයාට මලියාත් හය හමාරට කෝල් කරලා කිවුව නේද? ඔයාට ඒත් ෂුවර් නැද්ද? තව ටිකකින් දුකා කෝල් කලාම අහන්න බොරුනම්."
 

ඉන් එහාට අපි හත්දෙනාට වුන හරිය කියන්නට වචන නැත. කිරිහාමියා තමන්ට සුදුසුම නම කිරිහාමි බව නැවත වතාවක් ඔප්පු කලේත්, ඌත් නාගෙන අපිවත් නෑව්වේත් එහෙමය.


කැම්පස් එන්නට පටන් ගත්තුම කාලයේ විකාශය වූ එයාර්ටෙල් ඇඩ් එකකින් "බයිට් ෆ්‍රෙන්ඩා" යනුවෙන් අලුත් වචනයක් හඳුන්වා දී තිවුනු ආකාරය මතකය. අපි නම් එක එකාව මාරුවෙන් මාරුවට බයිට් කර අපිද ඉඳහිට බයිට් වනවා මිසක් එකෙක්ට "බයිට් ෆ්‍රෙන්ඩා" ලෙස ඔටුනු පලන්දා නැත්තේය.

ඔය කාලයේම බයිට් කලාව මාධයටත් රිංගන්නට විය. බස්සිට මතක විදියට නම් කෝල් කර බයිට් කිරීම මුලින්ම පටන් ගත්තේ "සිරස එෆ්.එම්." එකේ "දහසක් මල්" වැඩසටහනෙන්ය. ඉන්පසුව ආපු පට්ටම එෆ්.එම්. බයිට් එක "හූ ඊස් ස්පීකිං - විත් පැස්බරා" ය.

සජීවීව විකාශය වූ මේ වැඩසටහන් වලදී බයිට් වූයේ බයිටට ඉලක්ක වූ පුද්ගලයා පමණක්ම නෙමේය. බයිට දෙන නිවේදකයා හෝ නිවේදිකාව ඇදගෙන නාපු අවස්ථා ඕනෑ තරම්ය. ඒවාද එඩිට් නොකර නැවත විකාශය කරන්නට තරම් උන් නිහතමානීද වූහ. සමහර උන් අමු සිංහලෙන් බැණ අඬගැසූ අවස්ථාද, එවිට බැනුම උඩින් වහවහා වෙළඳ දැන්වීමක් විකාශය කල අවස්ථාද එමටය.

එහෙත් ටෙලිවිශන් බයිට් කලාව ඉන් අඩියක් ඉදිරියට තබා ඇත්තේය. ඒ තබන ලද අඩියේ සදාචාරාත්මක භාවය පිළිබඳ හිතට දැනෙන්නේ කුකුසක්ය. එකෙක් දෙන්නෙක් මලත් තමන්ගේ නාලිකාවට හිට්ස් වැඩිවෙනවානම් ඒ ඇති වාගේය.

ළඟම මිතුරෙක්ට බයිටක් දෙන්නේ ඒකා සිටින තත්වය ගැනත්, බයිටේ කැපෑසිටිය ගැනත් අවබෝධයක් සහිතවය. අපි ඊයේ බූට් එකක් කාපු යාලුවාට, උදේ විභාගේ ෆේල් බව දැනගත් යාලුවාට, උණ ගැනී ඉස්පිරිතාලේ යන යාලුවාට බයිට් දෙන්නට යන්නේ නැත.

ඒකට කියන්නේ විහිලු නොදන්නාකමවත්, බුම්මට්ටකමවත් නෙමේය. ඒ මනුස්සකමය.